dinsdag 1 juli 2008

Kritiek op Vonnis illegaal kopieren

Juristen en rechtswetenschappers bekritiseren het vorige week uitgesproken vonnis dat een privékopie uit illegale bron illegaal stelt.

In een bodemprocedure van Stobi (fabrikanten van blanco opslagmedia) tegen Stichting de Thuiskopie oordeelde de rechter vorige week dat het maken van een privékopie van illegaal materiaal toch illegaal is. Het gaat om de volgende passage:

"De rechtbank stelt voorop dat het maken van een privékopie van illegaal materiaal een illegale handeling is. Deze handeling valt niet onder de werkingssfeer van artikel 16c Aw. In de parlementaire geschiedenis zijn weliswaar aanknopingspunten te vinden voor een andere uitleg, maar de door de minister voorgestane en door de regering onderschreven uitleg, waarbij ervan wordt uitgegaan dat een privékopie van een illegale bron legaal is, is in strijd met de drie-stappen-toets van artikel 5 lid 5 van de Richtlijn."

Het is een zeer opmerkelijke uitspraak. Het vonnis gaat namelijk in tegen de Nederlandse wet, tegen de uitspraken van de minister van Justitie en tegen bestaande hogere jurisprudentie. Dat de rechter hierbij de Nederlandse wet toetst aan een Europese richtlijn die is bedoeld voor wetgevende macht, is eveneens omstreden.

ICT-jurist Arnoud Engelfriet schrijft het vonnis 'volstrekt onbegrijpelijk te vinden en in ieder geval zwaar ontoereikend gemotiveerd'. Volgens SOLV-advocaat Christiaan Alberdingk Thijm roept het vonnis vooral nieuwe vragen op.

Kamiel Koelman, rechtswetenschapper bij de UvA, de VU en momenteel advocaat bij Bousie, zegt vooral verbaasd te zijn over het vonnis. "De rechter zegt eigenlijk: de minister van Justitie heeft er niks van begrepen, ik snap het beter en het zit zo. Ik zou hiermee wel naar een hogere rechter durven gaan."

Volgens Koelman mag mag de rechter de Nederlandse wet toetsen aan hogere Europese wetten en verdragen, maar het is de vraag of dat ook zomaar gaat bij de richtlijn waaraan de rechter hier refereert. Engelfriet is stelliger. "Die richtlijn waaraan de rechter toetst, is helemaal niet bedoeld voor rechters, alleen voor wetgevers. Het is geen direct werkende bepaling. Toetsing hieraan is uiteindelijk aan het Europese Hof van Justitie".

Het is bovendien opmerkelijk dat de rechter tegen de minister van Justitie ingaat, terwijl deze expliciet heeft aangegeven dat de door Brussel voorgeschreven drie-stappen-toets in acht is genomen. Daarmee zou voor de Nederlandse rechter eigenlijk de kous af moeten zijn. Koelman: "Wat de minister van Justitie zegt moet leidend zijn, zeker omdat hij heeft aangegeven dat de drie-stappen-toets is doorlopen bij de totstandkoming van de wet."

Een ander heikel punt is dat de rechter zich niks van eerdere en hogere jurisprudentie over downloaden uit illegale bron heeft aangetrokken. Dat hoeft niet per se, maar is wel gebruikelijk binnen de Nederlandse rechtspraak, vertelt Koelman. In de zaak Techno Design/ZoekMP3 heeft de rechter geoordeeld dat, zoals immers vastgesteld in de wet, downloaden mag, ook uit illegale bron. Dit is in hoger beroep door het Hof 'onbesproken' gebleven en staat dus overeind, constateert ook Engelfriet.

Daarboven komt nog de zeer frappante uitspraak van de Haagse rechter dat de 'illegale downloadhandelingen' wel nog gecompenseerd zouden mogen worden door middel van de thuiskopievergoeding.

Dit is tegenstrijdig en onhoudbaar, zo menen de critici. Alberdingk Thijm schrijft hierover: "De vraag is dan of het thuiskopiëren uit een illegale bron daarmee niet alsnog rechtmatig is geworden. Als er een vergoeding is betaald voor een bepaalde handeling zou de handeling ook geoorloofd moeten zijn."
En al in 2000 schreef auteursrechtexpert en hoogleraar Bernd Hugenholtz:

Downloaden is reproduceren, daarover zijn de auteursrechtgeleerden het wel eens. Is hier sprake van kopiëren voor eigen gebruik? Vermoedelijk wèl; als het kopiëren van gehuurde of geleende CD's is toegestaan, moet het downloaden van Napster-bestanden ook kunnen.

Koelman: "Ook hier gaat de rechter tegen de minister van Justitie én de logica in, de heffing geldt immers alleen voor legaal kopiëren. De thuiskopieregeling is een ruil: mensen mogen kopiëren en downloaden, mits er een vergoeding tegenover staat. Nu is er helemaal geen ruil meer: downloaden mag niet, maar de rechthebbenden krijgen er wel een vergoeding voor."

Engelfriet concludeert: "Ik moet eigenlijk de eerste jurist die positief is nog tegenkomen. Kortom, een hoogst merkwaardig vonnis dat wat mij betreft per direct in hoger beroep opnieuw gedaan mag worden."

Alberdingk Thijm is voorzichtiger: "...Het vonnis [is] wat onbevredigend omdat het ook aanleiding geeft tot nieuwe vragen. Deze procedure wordt ongetwijfeld vervolgd."

Dirk Visser, advocaat voor de eisende partij Stobi, zegt tegenover Webwereld dat er nog geen beslissing is genomen om in appel te gaan, maar dat hoger beroep 'waarschijnlijk' is.

Advocaat Edy Engels, die de gedaagde Stichting de Thuiskopie vertegenwoordigt, sluit een hoger beroep ook niet uit, maar gaat er vanuit dat de tegenpartij dat zal doen, want over het algemeen is Thuiskopie bijzonder content met het vonnis.

Engels noemt de uitspraak over het illegale downloaden 'vrij revolutionair' en erg gunstig voor de rechthebbenden. "De rechter zegt, het valt niet onder de thuiskopieregeling want het is illegaal, maar je mag er wel vergoeding voor vragen. Dat is dubbel mooi meegenomen. Maar dat zal allemaal wel in appel ter discussie komen, denk ik."

Mogelijk komt de zaak uiteindelijk bij het Europese Hof, omdat daar principieel geoordeeld kan worden of de Nederlandse wet en de uitspraken van de minister van Justitie al dan niet stroken met de Europese richtlijnen en verdragen.

Plaats op NuJij Voeg toe aan Blig Facebook Facebook

0 comments: