donderdag 15 mei 2008

Freud's 'ontploftheorie'

In haar zucht om mensen maar veroordeeld te krijgen bezigt het OM een groot aantal theorieën. Het doet er dan niet toe of de theorie die in het ene geval wordt gebezigd totaal in tegenspraak is met de theorie die in het andere geval gebezigd wordt. Een mooi voorbeeld is agressie. Wordt u van een geweldsmisdrijf verdacht en staat u te boek als agressief, dan is het duidelijk voor het OM: u hebt het gedaan want u bent agressief. Stel nu echter dat uit getuigenissen blijkt dat u volstrekt niet agressief bent, maar de zachtheid zelve. Geeft niet, want dan bezigd het OM een andere theorie: U bent 'ontploft' dat wil zeggen: u hebt uw agressie natuurlijk zolang opgekropt totdat deze wel naar buiten moest komen. Barbertje moet tenslotte hangen en als het niet linksom kan, dan maar rechtsom.

Deze zgn. "ontploftheorie" is gebaseerd op de ideeën van Freud. Deze had een nogal hydraulische opvatting over agressie: als agressie wordt onderdrukt, zal het accumuleren en op zeker moment leidt dat dan tot een explosie.
In de academische psychologie kent deze theorie echter al geruime tijd geen aanhangers meer. Weliswaar klinkt de theorie intuitief plausibel, maar onderzoek laat zien datmensen die hun woede moeten inhouden op den duur ook minder agressief zijn dan mensen die hun woede mogen uiten1.
Carol Tavris2 vond -in een overzichtsartikel- de wetenschappelijke kredietwaardigheid van dit hydraulische model zelfs zo belabberd dat zij concludeerde: "Het is tijd om een kogel door het hart van deze theorie te schieten".

Desondanks wordt dit hydraulische model nog steeds in rechtbanken in Nederland gehanteerd.

Vrij naar H. Merkelbach & Marko Jelicec (2005), In: "Hoe een CIA agent zijn geheugen hervond en andere waargebeurde verhalen" Uitg. Contact.

1 Bushman, B.J., Baumeester, R.F. & Stack, A.D. Catharsis, agression and persuasive influence: Self-fulfilling or selfdefeating prophecies? Journal of Personality and Social Psychology, 1999, 76, 367-376

2 Tavris, C. (1988). Beyond Cartoonkillings: Comments on two overlooked effects of television. In: S. Oskamp (red.) Television as a social issue. Newbury park Ca: Sage


Zie ook:

Catharsis theory

Plaats op NuJij Voeg toe aan Blig Facebook Facebook